Gedachten bij de week door ds. Kees van Ekris

Het afgelopen jaar, ongeveer tot nu, was ds. Kees van Ekris de Theoloog des Vaderlands. In die rol liep hij in het voorjaar een dag mee met Mirjam Bikker, oud-Jacobikerker en fractievoorzitter van de ChristenUnie. Voor wie het nieuws volgt en zich met regelmaat afvraagt wat er in Den Haag allemaal gebeurt, is dit reisverslag een goed tegenwicht. Ook vandaag lopen er in Den Haag nog heel wat mensen rond met het hart op de goede plaats. Reden genoeg om voor onze politici te blijven bidden!

Ik zit in het restaurant van de Tweede Kamer. Een dag lang loop ik mee met Mirjam Bikker. Na het stadion en de Bunnikside, na de ambulante crisisdienst, nu het huis van de democratie. ’s Morgens volg ik het commissiedebat kansspelen. Online gokken is sinds 2021 legaal geworden. Sinds die tijd zijn er 563.000 nieuwe gokkers bijgekomen. In het debat dat ik volg, zie je direct de politieke werkelijkheid van vandaag. En ook het geestesleven van onze tijd. Liberalen en hun verliefdheid op de vrije markt. Populisten die lobbyisten blijken te zijn. Een breed politiek midden dat ziet dat “vrije markt, gokken en geld” foute krachten losmaakt. Socialisten en confessionelen die scherpzinnig zijn. Zij hebben de taal en het vuur van een overtuiging. Zij hebben een idee. Ik zit op de publieke tribune en kijk om me heen. De lobbyisten zijn duidelijk te detecteren. Hun kleding, de calculerende blik, de intimiderende gebaren. Ik zie journalisten, hulpverleners uit de verslavingszorg, beleidsmedewerkers, persoonlijke assistenten. Voortdurend wordt er geappt.

En in de pauze, in het restaurant, valt me dus die onrust op in die ogen. Iedereen die hier zit, is er maar voor even, oriënteert zich snel en “wíl iets”. Invloed, macht, een deal. Netwerken. Je zorgen uiten. Bijsturen. Meningen masseren.

Overigens, weet je wat in dit alles rust uitademt? De bodes. De mannen van de bewaking. De stille krachten in een fractie die verbinden en troosten. De mevrouw achter het buffet, die alle namen kent en van de meeste Kamerleden weet hoe ze hun koffie drinken of welke thee ze lekker vinden. Hun gezichten zijn niet verkrampt door de macht. Er zit iets van relativering in hun ogen. In hun ogen zit een twinkeling, en die heeft de kracht van een punaise om opgeblazen ego’s door te prikken.

Ik kijk mijn ogen dus uit hier: de allure van dit gebouw. De concentratie van de macht. De aanzuigende werking daarvan naar allerlei soorten mensen. De tijdgeest die hier met handen te tasten is. Het vuur van de overtuigingen. Maar ook de leegte in de ogen van iemand die heel veel macht heeft, maar geen idee.

Het tweede dat me opvalt is de kracht van het debat. Een goed idee moet juist in een debat blijken. Het niveau van de politici doet me goed. Ik erger me vaak aan het populistische dedain jegens politici. Alsof politiek niet ook echt een vak is. Een keihard, schitterend, complex vak. In dit commissiedebat zie ik goed voorbereide politici. Ik zie een inhoudelijk sterk debat. Ik beluister het uitwisselen van analyses, van rapporten en van overtuigingen. Ik zie een minister die luistert en die inhoudelijk reageert. En bij vlagen is er ook, op een goede manier, politiek theater: het gesticuleren, de bril afzetten en een ander in de ogen kijken, het compliment maar met een vleugje ironie.

(…) Ik hoor die dag nog veel meer pregnante thema’s besproken worden. Ik zie hoe Mirjam Bikker het gesprek zoekt met een deskundige over psychiatrie, suïcidaliteit, jongeren en euthanasie. Ik zie twee zeer betrokken mensen overleggen hoe zij hun intellectuele en politieke macht hopelijk ten goede kunnen aanwenden in zeer delicate vraagstukken. Ik maak een interview mee, voorafgaande aan het congres van de Christen Unie. Over wat je leert van politieke verantwoordelijkheid nemen zonder dat je applaus krijgt, over kunnen incasseren, over het gesprek zoeken over wat anders moet. En het gaat over Europa, thema van het partijcongres. Machtig mooi thema vind ik dat: Europa.

(…) Als ik naar huis fiets, dans ik op de pedalen. Thuis zoek ik naar een rede van Angela Merkel. 31 Oktober 2017: 500 jaar reformatie in Europa, en zij hield een prachtige rede. Er zijn politici die ook theologisch geïnformeerd zijn. Dat zag ik trouwens ook bij Mirjam Bikker: een theologische traditie die door haar denken heen golft. “Toleranz ist die Seele Europas” schrijft Merkel. Gewetensvrijheid, kritiek mogen leveren, het breken van absolute macht, de kracht van vrijheid en dus ook de ander die vrijheid geven. Instituten die eeuwenlang zijn opgebouwd om dat te bewaken. Dat zou me een lief ding waard zijn. Tijdgenoten kunnen uitleggen dat vrijheid en tolerantie, de kracht van kritiek en het durven denken, dat je de bronnen daarvan ook in het protestantisme kunt vinden. Het was een mooie dag.

De reisverslagen van Kees van Ekris zijn onder de titel “Kroniek van Kees” te vinden op de website van de IZB: www.izb.nl