Gedachten bij de week door ds. Wim Vermeulen

Afgelopen vrijdag was de Jacobikerk het decor voor de Nacht van de Theologie. Als de poëzie, de geschiedenis en de wijn hun eigen nacht hebben, dan kan de theologie natuurlijk niet achterblijven. Wat heb je gemist als je er niet bij was?

Om te beginnen een lezing van de erudiete Erik Borgman. Daarnaast muziek van The Bowery, een drietal verkiezingen, en een niet-geprogrammeerd onderdeel – waarover later meer. Wat de verkiezingen betreft: als “beste theologische boek van het jaar” werd het boek Levenslessen van een rabbijn, van Awraham Soetendorp gekozen. De nieuwe theoloog des vaderlands die verkozen werd, is een bekende voor ons: ds. Kees van Ekris. Mooi dat hem deze eer te beurt is gevallen. De jonge theoloog des vaderlands is een stadgenoot, Thelma Schoon: zevenentwintig jaar, diaken in de Oud-Katholieke kerk, docent op het Niftarlake College in Maarssen.

In de lezing van Borgman en de toespraakjes van de beide theologen des vaderlands viel me iets op. Alle drie voerden ze op hun eigen manier een pleidooi voor het “eigen geluid” van de theologie, de kerk en de christelijke traditie. Thelma sprak over de twee totaal verschillende werelden waarin ze zich beweegt: die van de kerk en van de wereld buiten de kerk. Ze voelde geen behoefte de kerk te herformuleren in termen van de wereld buiten de kerk. Wel voerde ze een pleidooi voor een open en uitnodigende kerk, en voor christenen die zich soepel tussen beide werelden kunnen verplaatsen. Kees is van plan om het komende jaar een aantal intensieve luisteroefeningen in de samenleving te doen en daar dan op te reflecteren vanuit het hart van wat christenen geloven. En Erik bepleit een kerk waarin de “grammatica van Christus” (zoals hij dat noemt in zijn boek Alle dingen nieuw) de taal en het denken vorm en richting geeft. De rode draad door deze drie verhalen was wat mij betreft het gedeelde verlangen om maximaal open én maximaal eigen te zijn. En dat deed me weldadig aan.

Het niet-geprogrammeerde onderdeel betrof een demonstratie van een klein groepje theologen die – tijdens de borrel – aandacht vroegen voor de situatie in Gaza. De restanten van hun aanwezigheid kon je zondagmorgen nog terugvinden in het portaal van de kerk, waar ze hun kaarsjes en een bordje “stop genocide in Gaza” hadden achtergelaten. Hun actie liet me wat verward achter. Geholpen werd ik door een column van rabbijn Lody van de Kamp, in het Nederlands Dagblad van zaterdag 30 oktober. Zijn motto: “Ga niet demonstreren, betuig geen steun, hier is iets anders nodig: steek je hand uit naar de ander.” Goed om erbij te zeggen: Van de Kamp heeft ook geen behoefte aan pro-Israël-demonstraties. “Willen wij die vredesduiven echt laten vliegen?”, vervolgt hij, “Kijk elkaar in Nederland dan in de ogen. En vraag elkaar wat ik voor jou en jij voor mij kunt betekenen. Wat raketten, bommen en tanks daarginds na 75 jaar nog steeds niet hebben klaargespeeld, kunnen onze naar elkaar uitgestoken handen hier in Nederland wel bereiken. Niet tegenover maar naast elkaar staan.”

Het zou mooi zijn als de nieuwe theologen des Vaderlands ons op dat pad een beetje wegwijs kunnen maken.