Gedachten bij de week door ds. Willem Jan de Hek

“Bijna de helft van de Nederlanders beschrijft zichzelf als eenzaam. Ze ervaren een gebrek aan betekenisvol sociaal contact.” Ik moest wel even schrikken toen ik deze uitspraak hoorde, in aflevering #124 van De Ongelooflijke Podcast. Aan het woord was journalist Arjen van Veelen. Waar die eenzaamheid volgens hem het gevolg van is? Vooral van een manier van denken die de afgelopen decennia steeds dominanter is geworden: het zogenaamde efficiëntie-denken.

Van Veelen kwam dat denken op het spoor toen hij zich voor een boek onderdompelde in de stad Rotterdam. Hij sliep in een daklozenopvang, werkte in de haven en peddelde in zijn kajak over de Nieuwe Maas. In zijn boek Rotterdam, een ode aan inefficiëntie laat hij zien wat we als samenleving gaan verliezen als alles gaat draaien om productie en prestatie. Het logistieke efficiënte denken, ooit ontwikkeld voor de auto-industrie, wordt inmiddels overal toegepast: van de medische zorg tot de inrichting van de publieke ruimte.

Op woensdag 19 april gaat Arjen van Veelen onder leiding van podcastpresentator David Boogerd in gesprek met electoraal geograaf Josse de Voogd. Klopt het dat onze samenleving langzaam maar zeker in een Maasvlakte verandert? Ik ben benieuwd wat De Voogd hierover te zeggen heeft. Als er één iemand is die ons land op zijn duimpje kent, dan is hij het. Voor zijn Atlas van Afgehaakt Nederland wandelde hij door alle gemeentes van ons land en ontdekte dat zelfs de klimplanten in de voortuintjes al iets kunnen vertellen over de politieke kleur van een straat of een wijk. Maar ook dat er een steeds grotere kloof is tussen wie nog ‘aangehaakt’ zijn en wie zichzelf inmiddels tot de ‘afgehaakten’ rekenen.

Mooi trouwens, dat het gesprek tussen Van Veelen en De Voogd uitgerekend in een kerk plaatsvindt. Natuurlijk omdat een kerk als de Jacobi een plek wil zijn waar verschillende groepen elkaar weten te vinden – en waar alle ruimte wordt gezocht voor betekenisvol sociaal contact. Maar ook omdat de kerk misschien wel de beste plek is om een ode aan de inefficiëntie te brengen. Want als er één plaats is waar niet alles efficiënt hoeft te gaan, dan de kerk toch? Sterker nog, het evangelie overtuigt me dat ik steeds weer op de been gezet wordt. Zelfs als ik voor de zoveelste keer omgevallen ben. Alle reden voor een ode aan de inefficiëntie.