Gedachten bij de week door ds. Wim Vermeulen

Wanneer ga jij over Openbaring 13 preken? Het gebeurt me niet zo vaak dat er zo belangstellend naar aankomende preken wordt uitgezien. Dat het nu wel gebeurt, heeft natuurlijk alles te maken met de spraakmakende preek die collega ds. Paul Visser een paar weken geleden over dit hoofdstuk hield. Iedere dominee kan inmiddels weten wat je blijkbaar moet doen om ervoor te zorgen dat je preek door honderdduizenden mensen beluisterd wordt. Gewoon maar een goed woord over de Here Jezus vertellen, zoals collega ds. Thejon Bos pas heel nuchter adviseerde (ND, 1 oktober) is daarvoor kennelijk niet genoeg.

Nee, ik ga je niet vertellen wat collega Visser in mijn ogen goed en niet goed gedaan heeft. Ik wil je meenemen naar de reacties die ík kreeg van gemeenteleden, vrienden, familie en kennissen die naar (een stukje van) deze preek hadden geluisterd. Die laten zich gemakkelijk opdelen in twee groepen: de ene zeer afwijzend, de andere zeer omarmend. Veel nuance zat er niet tussen. Dat begon ik na verloop van tijd bijna boeiender te vinden dan de preek zelf. Wat maakt nu dat mensen hier zó verschillend en zó heftig op reageren? Vanuit de ene groep ving ik reacties op als: ‘Onder de maat’, ‘Ik was weggelopen’ of ‘Hij staat op mijn zwarte lijst’. Vanuit de andere groep klonken dingen als: ‘Eindelijk eens iemand die het durft te zeggen’ en ‘Ik voelde me sinds lange tijd weer eens door een dominee begrepen’. Allemaal reacties die ik geloof ik nog nooit eerder hoorde als het om een preek gaat en bij de meesten dacht ik: ‘Au!’. Dan is er dus toch wel iets aan de hand. Maar wat?

Duidelijk is dat deze preek velen in hun guts wist te raken. In de diepe lagen van het bestaan, waar we vaak maar amper op reflecteren. Maar wat zit er dan in die guts? Dat heb ik geprobeerd te begrijpen en ik ontdekte in ieder geval het volgende. In de groep ‘omarmers’  in mijn omgeving zitten onder andere een zelfstandig gevestigd verloskundige en jonge boer. Beide leven al jaren onder de toenemende druk van een in hun ogen steeds machtiger wordende overheid, die hen in hun beroepsuitoefening bekneld en beknot. Er wordt niet naar hen geluisterd en ze voeren hun stille strijd. In de groep ‘afwijzers’ in mijn omgeving zitten onder andere een hogeschooldocent annex onderwijsadviseur en iemand die werkt in de wereld van het openbaar vervoer. Beide geven zich hun hele werkzame leven al met hart en ziel voor de publieke zaak, in de stellige overtuiging dat een land gediend is bij solide overheidsinstellingen die vanzelfsprekend het goede met ons voor hebben. De één staat dus al jaren kritisch voorgesorteerd en voelt zich – als betrokken christen! – gesteund door een voorganger die eindelijk het beest een keer bij de naam noemt. De ander staat al jaren veel welwillender voorgesorteerd en voelt zich – als betrokken christen! – in de steek gelaten door een voorganger die zich uitlaat over zaken die hij existentieel ondenkbaar acht.

De betreffende preek over Openbaring 13 heeft beide groepen niet bij elkaar gebracht. Slechts weinigen hebben de preek beschouwd als een uitnodiging om zelf op onderzoek uit te gaan, de Schrift te bestuderen ‘om te zien of die dingen zo waren’, zoals de christenen in Beréa deden (Hand. 17:11). En dat is jammer, want alleen dan komen we verder.

Zondag preek ik (nog) niet over Openbaring 13. Wel over Jakobus 3. En daar gaat het over ‘wijsheid van boven’ die zuiver, vredelievend, mild en meegaand, voor rede vatbaar, vol barmhartigheid en goede vruchten, onpartijdig en ongeveinsd is. Een prachtige mond vol. De preek zal vermoedelijk geen honderdduizenden views halen. Toch weet ik wel zeker dat ons land van dit type wijsheid erg zou opknappen. Laten wij ons voornemen om dáár nu eens in voorop te lopen.