gedachten bij de week door ds. Wim Vermeulen

Kenners van de film The Mission zullen tijdens de ochtenddienst van afgelopen zondag zijn opgeveerd. Het lied dat gezongen werd door de muziekgroep begon met de beroemd geworden filmtune Gabriels Oboe, indrukwekkend gecomponeerd door Enrico Morricone. Een film, dacht ik later deze week, die ook wel heel nauw aansluit bij het thema van afgelopen zondag over ja zeggen en nee zeggen.

Voor wie de film niet kent een korte samenvatting. The Mission gaat over het zendingswerk dat de Jezuïeten in de achttiende eeuw doen onder indianen in Brazilië en is gebaseerd op waargebeurde verhalen. Het lukt de Jezuïeten om betekenisvolle relaties op te bouwen en er ontstaan missieposten waar echt iets van het Koninkrijk van God zichtbaar wordt. De toewijding van de Jezuïeten is indrukwekkend, ze geven alles wat ze hebben en maken het zich daarbij alles behalve gemakkelijk. Over ja zeggen gesproken.

Maar na verloop van tijd komt er een kink in de kabel. Door een grondruil tussen de koloniserende machten Portugal en Spanje komen de missieposten in de problemen. Spanje (waar ze eerst onder vielen) maakte in de koloniën geen slaven. Portugal (waar ze onder gaan vallen) wel. Het vooruitzicht is dus al met al slecht. Want wat gaan de Portugezen doen?

Het horrorscenario gebeurt. De Portugezen gaan met geweld de missieposten te lijf en het grote dilemma voor de Jezuïeten is: wat gaan we doen? Waar zeggen we ‘nee’ tegen? En welke rol speelt ons eerdere ja daarin? Het ja van de toewijding aan God en deze mensen staat voor niemand van hen ter discussie. En vanuit dat ja zeggen ze ook eenparig nee tegen de Portugese bruutheid. Maar daarmee zijn ze er nog niet…

Deze oude film (1986) is nog altijd zeer de moeite waard. Meer over de plot zal ik niet verklappen. Vergelijkbare dilemma’s spelen ook in een film als Des hommes et des dieux. Opnieuw (niet toevallig?) een film over een kloosterorde.

Zulke verhalen helpen me als ik zelf met dilemma’s over ja en nee zeggen, over mijn toewijding aan Christus en de consequenties daarvan, rondloop. Ze troosten me, omdat ik merk dat ik niet de eerst en de enige ben die ermee worstelt. Ze verbinden me me bovendien met de gemeenschap der heiligen en ik begrijp ineens Guido Gezelle weer, de Vlaamse dichter die er ook iets van begreep en dit gedicht schreef:

Het leven is een’ krijgsbanier,

     door goede en kwade dagen,

gescheurd, gevlekt, ontvallen schier,

     kloekmoedig voorwaards dragen.

Men tuimelt wel, en wonden krijgt

     men dikwijls, dichte en diepe…

‘t en vlucht geen weerbaar man, die wijgt,

     of hem de dood beliepe!

Het leven is… geen vrede alhier,

     geen wapenstilstand vragen:

het leven is de Kruisbanier

     tot in Gods handen dragen!

ds. Wim Vermeulen