Kill the vibe

Gedachten bij de week door ds. Kees Van Ekris, theoloog des vaderlands

Intrigerend, verbijsterend moment. Het gebeurde in Leuven, in een collegezaal. Ik geef al een jaar of vijf Homiletiek aan de ETF in de schitterende stad Leuven. In de Master trek ik een semester op met een bont internationaal gezelschap van studenten. Ik geniet er enorm van. Van de eagerness van de studenten, hun leergierigheid, van het gebouw, van het plezier dat het vak Homiletiek geeft. Dit jaar heb ik studenten uit onder andere Spanje, Beieren, Vlaanderen, Amerika en Nederland. Als docent schakel ik tussen landen, leeftijden, denominaties en karakters. Het sloopt je, maar ik kom elke keer met een glimlach thuis.

Dit semester zit er ook een Aziatische missionaris uit Iran in de groep. Ja, echt. Een grotere diversiteit aan stemmen, theologische tradities en culturen kan bijna niet. Flarden van de wereldkerk, voor mijn ogen, en ik mag met hen optrekken.

Het is een intrigerende student, de Perzisch-georiënteerde Aziaat. Zijn Engels is op de eerste lesdagen moeilijk te volgen, hij is zichtbaar in een soort cultuurshock, en dus krijg ik ook niet veel grip op zijn werk en zijn redenen om een master Homiletiek te doen in Leuven. Dat komt wel – weet ik inmiddels uit ervaring. Het thema van de collegeserie is “Homiletical Skills for the 21st Century”. Welke vaardigheden heb je nodig om te preken in deze eeuw? Op de laatste twee dagen worden er preekoefeningen gedaan door de studenten.

Tijdens de presentatie van de Aziatische student gebeurt het. We hadden het bij eerdere preekvoordrachten over secularisatie, missionair preken, communicatie, voordracht, etc. Maar plotseling gaat het over iets heel anders. In zijn presentatie krijgen we een soort slide-show te zien over Iran, over de geschiedenis en de omstandigheden van christenen nu. Het is knip- en plakwerk, en communicatief gezien niet allemaal volgens de BEAM, DWDD en TedX-normen. En dan ineens staar ik naar een slide waar ik drie opgehangen mannen zie bungelen aan een touw.

Ik omschrijf het maar zo plastisch mogelijk, om je de schok te laten voelen. Een keiharde foto. Van keiharde barbarij. Van een marktplein ergens in Iran. Veel mensen staan te kijken. Kraanmachines met een dik koord, en drie mannen met een geknakte nek. Dit is nu. De student voelt amper de siddering die door mij en anderen heentrekt. Dit is niet nieuw voor hem. Dit is vervolging. Dit is de afbeelding van de haat. Dit is het regime achter de raketten. De student vervolgt zijn presentatie, over hoe hij Iraanse christenen bemoedigt, vooral nu, omdat door angst en eenzaamheid de kerk onder druk staat. Intrigerend verbijsterend moment.

De Aziatische student is, wonderlijk genoeg, zeer lovend en dankbaar over ons academische homiletisch discours. Hij zegt veel te leren, en dat zie ik ook gebeuren. Of is het zijn heerlijke Aziatische hoffelijkheid? In ieder geval: Ik ben hem ook dankbaar. Want ineens worden we, op zomaar een vrijdagmiddag in Leuven, bepaald bij de navolging van Christus. Niet als abstractum. Maar in leven en dood, in de volharding en de bereidheid tot het uiterste. We worden bepaald bij broeders op het schavot. En ineens gaan de Schriften op een bijzondere manier leven. Ineens wordt ook veel Nederlandse homiletische dwingende kleingeestigheid (het moet relevant, het moet praktisch, het moet makkelijk, het moet kort) in een kwalijk daglicht gezet. Het zegt veel over de sfeer waarin wij leven in dit land.

Wij weten: voor we het weten wordt prediking ingekapseld in de sfeer van de tijd. Als een preek “resoneert” concluderen we soms vrij optimistisch dat het ter zake was. Maar de intuïtie is vrij sterk in mij, dat prediking ook een tegenmacht is die juist de sferische machten van de tijd tegenspreekt, die een andere sfeer present stelt. Preken is niet meebewegen op de vibes van de tijd. Er zit ook een tegendraadse macht in. Kill the vibe, zeggen we soms op De Wittenberg. Als iedereen meedeint in een bepaalde richting, moeten er mensen zijn die kunnen onttoveren. Dat zegt Miskotte ergens: je moet de betovering breken. Mooie titel voor een preek trouwens, zeker ook voor jonge mensen: Kill the vibe.

(Uit: Kroniek van Kees, mei 2024, www.izb.nl)