Gedachten bij de week door ds. Wim Vermeulen

Afgelopen maandag was het Hervormingsdag. In de Jacobikerk vond de Protestantse Lezing 2022 plaats, dit keer als onderdeel van een Jacobidebat onder leiding van Trinity-zanger en oud-Jacobikerker Elbert Smelt. Op de website van de EO blikt Elbert terug op zijn ervaring als debatleider.

‘Het was een ingewikkelde avond’, beaamt Elbert, ‘maar ook leuk!’, voegt hij eraan toe. ‘In de middag was er een proeverij waarbij de bezoekers konden kennismaken met allerlei vormen van nieuwe spiritualiteit. Vanuit die middag bleef er zo’n honderd man voor de lezing in de avond; mensen met heftige verhalen over de kerk, waarin ze niet welkom waren met hun ideeën over bijvoorbeeld yoga of dans. Maar er was ook een groep die gewoon gezellig naar de protestantse lezing wilden komen, vanuit hun protestante achtergrond. En dan had je de sprekers Annemieke Schrijver en Pauline Weseman, die zeggen: in de kerk kunnen wij het niet vinden, laat het vooral buiten de kerk zijn. En Ds. René de Reuver, die juist aanmoedigt om je met de kerk te verbinden aan het grote wij: Christus en de ander.’

‘Na het debat bleef ik een beetje verward achter, óók met de vraag of ik het wel goed had gedaan. Het is best lastig om mensen die uit zo’n ander perspectief kijken met elkaar in gesprek te laten gaan. Annemieke en Pauline communiceerden naar mijn inzicht meer in de psychologische taal, vanuit het gevoel – en hadden het over door de pijn heengaan om uiteindelijk de dragende armen van Christus vinden. En dan De Reuver, een gedegen bondstheoloog die meer vanuit zijn bevindelijkheid spreekt.’

Iets van die verwarring herkende ik wel en bij de borrel bleek ik niet de enige. De sprekers waren inderdaad heel uiteenlopend. Dat is op zich niet erg, maar tot een echt gesprek van hart tot hart kwam het niet. Ook dat kan gebeuren, je hebt zoiets nooit helemaal in de hand. Toch dacht ik naderhand: is er niet ook nog iets anders gaande? Het ging over ‘zinnig zoeken’ en heel veel ‘zoekende zielen’ merken (aldus Schrijver en Weseman) dat er voor hun zoektocht in de ‘traditionele’ kerken onvoldoende ruimte is. Fair enough, dat kan en dat zou niet zo moeten. Maar is de oplossing écht het niet-dogmatische, niet-rationele maar wel heel individualistische, zelfgebreide en natuurlijk o zo authentieke geloof waarin deze sprekers de toekomst van de kerk zagen? Eerlijk gezegd geloof ik het niet en dat heeft iets te maken met badwater en een k(K)ind. Ik vind het een teken aan de wand dat bekende ‘zoekende zielen’ als Willem Jan Otten, Stephan Sanders en Herman Finkers uiteindelijk juist bij een vrij traditioneel katholicisme uitkomen. Daar is natuurlijk heel veel lelijks over te zeggen. Maar dat deert hen kennelijk niet. Zij zijn er tot het besef gekomen dat zij in al hun zoeken al lang gevonden wáren. Dat je die ervaring ook op kunt doen in een Protestantse Kerk geloof ik met heel mijn hart. Maar dat de Protestantse traditie daarvoor best een stuk katholiciteit in de beste zin van het woord kan gebruiken, werd me na maandagavond weer even heel duidelijk. Reformatie anno 2022 betekent volgens mij: opnieuw ontdekken hoe hoog, lang, breed en diep de liefde van Christus is en in die heilige ruimte opademen en er je rust vinden. Daar knapt íeder mens – van geheide protestant tot zoekende ziel – van op.