Gedachten bij de week door ds. Wim Vermeulen

Vorige week vond in de Jacobi voor de tweede keer een meerdaagse retraite plaats. Maar liefst 26 mensen (vanuit de gemeente en daarbuiten, kerkelijk en niet-kerkelijk) namen deel aan een gevarieerd programma. Belangrijk onderdeel van het programma was het terugkerende getijdengebed, aan het begin, halverwege en aan het einde van de dag.

Over de kracht van dat getijdengebed las ik deze (2 juli) week in Trouw  een interview met Tish Warren, een Amerikaanse predikante Ze schreef er een boek over: Bidden in de nacht – voor wie werken, waken en wenen (in de boekhandel te koop voor 19,95).

De getijdengebeden kregen voor haar nieuwe betekenis in een tijd dat ze bidden heel moeilijk vond. Dat was 2017, een jaar waarin heel veel tegelijk gebeurde. Ze verloor haar vader en twee ongeboren baby’s en verhuisde naar de andere kant van het land. Dat leverde grote en existentiële vragen op. Vragen waarop de ‘antwoorden’ die ze had geleerd tijdens haar opleiding onbevredigend bleken. Ook haar gebed droogde daardoor op. Opnieuw bidden leerde ze aan de hand van de completen, het eeuwenoude avondgebed zoals dat bewaard is gebleven in de kloostertraditie. Aan Marinde van der Breggen legt ze het uit.

“Ik wilde bidden, ik had het nodig. Ik wilde ondanks alles waar ik mee worstelde in contact blijven met God en ik zocht een manier waarop ik dat kon doen die niet voorbij ging aan alle gebrokenheid in deze wereld.”

Wat hebben de completen dat ze voor u daar zo geschikt voor waren?

“De completen zijn de gebeden waarmee je de dag afsluit, ze horen dus bij de nacht. Ze erkennen de menselijke kwetsbaarheid, de dood en sterfelijkheid. Het gaat er in die gebeden over dat het leven soms donker is en dat mensen sterven. Die ruimte voor dubbelzinnigheid en het mysterie, maar dat God daarbij is, dat had ik nodig. Voor mij verwoorden de completen dat dingen fragiel en gebroken kunnen zijn, maar God desondanks machtig en goed is.

“Wat ook meespeelt, is dat de nachten voor mij toen heel moeilijk waren. Overdag kon ik mezelf nog wel afleiden van mijn verdriet, maar zodra het donker werd ging dat niet meer. Ik deed alles om het te negeren, keek nachtenlang Netflix. Dat deze gebeden specifiek over de nacht gaan, hielp mij daarmee om te gaan.”

U hebt het boek geschreven aan de hand van een specifiek gebed: ‘Waak, lieve Heer, bij wie werken, waken of wenen vannacht, en laat uw engelen hen behoeden die slapen. Zorg voor de zieken, Heer Christus; geef rust aan vermoeiden, zegen de stervenden, troost wie lijden, heb medelijden met de beproefden, bescherm wie blij zijn, en dat alles omwille van uw liefde. Amen.’ Waarom dit gedeelte?

“Ten eerste omdat het mijn favoriete gebed uit de completen is. Ten tweede omdat het me een ingang gaf om de grote vragen aan de orde te stellen zonder dat het een academische verhandeling zou worden. Waar is God in onze pijn? Waarom staat Hij toe dat we kwetsbaar zijn? Waarom zorgt Hij er niet gewoon voor dat ons niets kan gebeuren? Ik vergelijk dit gebed altijd graag met de afstandslijn van een duiker. Als duikers bij slecht zicht het water ingaan, maken ze die vast op een veilige plek zodat ze door die lijn te volgen altijd weer terug naar de oppervlakte kunnen en niet verdwalen in de donkere diepte. Ik wilde in deze donkere vragen duiken, maar er niet in verdwalen en dit gebed brengt me altijd weer terug.”