Beter dan het leven

Het is iedere keer weer een verrassing wat er uit de hoge hoed van de eerstvolgende persconferentie komt. Als voorgangers en kerkenraad volgen we dat nieuws vrij nauwkeurig, omdat een persconferentie meestal aanpassing betekent van wat er wel en niet mogelijk is in de Jacobikerk. De pittigste klap hebben we als gemeente al een maand geleden te verwerken gehad, toen het aantal bezoekers aan de erediensten terug moest naar dertig. Voor in ieder geval de komende twee weken betekenen de nieuwe maatregelen dat groepsbijeenkomsten in het kerkgebouw niet langer tot de mogelijkheden behoren. Dat heeft directe gevolgen voor bijvoorbeeld de pastorale koffieochtend, de dinsdagmiddagbingo, de belijdeniscatechese, de kringen die een zaal boekten, de activiteiten van ViaJacobi en de stille werkplekken. De komende twee weken staat dat allemaal even on hold. Goed om er even bij te zeggen dat kerkdiensten wel doorgaan met de huidige aantallen, en dat dat ook geldt voor het middaggebed (wees welkom!) en de kinderkerk op zondag.

Behalve dat de praktische kant van deze flipperkast ons als voorgangers en kerkenraad veel energie kost, meldt zich telkens ook weer de principiële vraag: wat is nu een passende, werkelijk christelijke omgang met dit alles? In de reacties op het beleid van de kerkenraad weerspiegelt zich de samenleving in het klein. De één vindt dat we veel te makkelijk meebuigen met alles wat er van overheidswege op ons af komt ten aanzien van aantallen kerkgangers en gemeentezang bijvoorbeeld, de ander verbaast zich over of ergert zich zelfs aan het feit dat er tot nog toe nog zoveel groepsbijeenkomsten door zijn gaan in de Jacobikerk.

Woorden die mij in dit verband al even bezig houden, en waar ik ook over wil gaan preken in één van de belijdenisdiensten op D.V. 15 november, komen uit Psalm 63: ‘Uw goedertierenheid is beter dan het leven‘. Daar ligt voor mij het hart van de echte christelijke omgang met het coronavirus. Deze zin veronderstelt twee dingen. In de eerste plaats dat het leven iets goeds is. Dat betekent dat je er zorgvuldig mee om moet gaan en dat het in tijden van besmettelijke ziekte geboden is om goed op te letten. In de tweede plaats veronderstellen deze woorden dat er meer is dan het leven en dat – let op! – dat meer zelfs beter is. Het leven in zichzelf is dus niet het hoogste doel en daarom kan het voorkomen van besmettingen in kerken ook nooit het enige en hoogste doel zijn. Belangrijke vraag: kun je dat besef nog meemaken? En als het heel ver weg klinkt, wat zegt dat over je geestelijke leven?

In het laatste nummer van Wapenveld schreven Aart Nederveen en Robert van Putten een lezenswaardig stuk met als titel ‘Deze tijd vraagt om een christendom dat schuurt’. Zij zoeken in dit stuk net als wij in de Jacobikerk naar die werkelijk christelijke omgang met dit alles. Een citaat: ‘Wij verlangen naar een kerk die uitstraalt dat de coronadreiging bijzaak is. Het verhaal van de kerk is zoveel beter. Om dat te bereiken bestaat geen routekaart. Maar dat neemt niet weg dat kerken veel meer hadden kunnen experimenteren. Beter nog: improviseren. Op het gevaar af om af en toe mis te kleunen en op onze schreden te moeten terugkeren. Maar een kerk die durft te handelen is zoveel meer waard dan een kerk die zich angstig conformeert aan richtlijnen’.

In deze woorden klinkt zowel verlangen als kritiek en beide wil ik even laten staan. Of ook wij meer hadden kunnen improviseren? Misschien wel. Toch ben ik van mening dat we in de Jacobikerk zeker hebben geïmproviseerd en dat nog steeds doen. We hebben gemerkt hoezeer de oudere (ook echt oude!) gemeenteleden verlangden naar de Bijbelstudies op donderdagmorgen. Daarom zijn we daar in aangepaste vorm mee doorgegaan. We hebben gezien hoezeer de werkplekken doordeweeks een oase waren voor mensen die zich opgesloten en soms zelfs eenzaam en angstig voelden. En ja, we dachten ook dat het verstandig was om voorlopig even terug te schalen naar dertig en niet te zingen. Wat het zingen betreft: we proberen al sinds maart al improviserend waardige alternatieven te ontwikkelen. Niet zingen blijft een pijnlijk gemis, maar wat ben ik blij met de inbreng van de gemeentekwartetten, de muziekgroep en het koor! En wat die dertig betreft: komende week onderzoeken we o.a. of het mogelijk is om extra diensten te gaan beleggen. We doen wat we kunnen om niet alleen te zeggen, maar ook concreet te laten merken dat het verhaal van de kerk zoveel beter is.

ds. Wim Vermeulen